زنگ‌ها برای درمان به صدا در‌می‌آید: هر وقت قفلی بوده، کلید هم معنی پیدا کرده است. هر جا سخن از آسیب‌های اجتماعی هست، حرف درمان و پوشش آنها هم هست.
زنگ‌ها برای درمان به صدا در‌می‌آید
به گزارش وبسایت تخصصی مددکاری اجتماعی ۲۰۱۲ به نقل از همشهری آنلاین، حالا مشاوره‌های تلفنی رونق گرفته‌اند و کارشناسان از پشت خطوط تلفن به تماس گیرندگان که ظاهرا از همه جا رانده و مانده شده‌اند، مشاوره می‌دهند تا شاید مشکلی از مشکلات‌شان کم شود. سازمان بهزیستی اکنون ۳خط تلفنی برای ارائه مشاوره به شهروندان دارد. حتما راه‌اندازی این سامانه‌ها اقدام شایسته‌ای بوده است اما آیا به اندازه‌ای که باید موفق هم بوده‌اند؟ این گزارش حتی به‌دنبال پاسخی برای این پرسش نیست، شاید تنها طرح این موضوع و آغاز از یک پرسش درباره موفقیت آنها گام اول باشد در آسیب شناسی سامانه‌هایی که چرخ‌شان باید برای آسیب‌ها بچرخد.
اورژانس اجتماعی
خط ۱۲۳اورژانس اجتماعی یکی از قدیمی‌ترین خطوط امدادی بهزیستی است که برای تماس‌های اضطراری در زمینه‌های کودک آزاری، همسر آزاری و دیگر آسیب‌های اجتماعی راه‌اندازی شده است. خودروهای بنفش اورژانس اجتماعی این روزها رنگی آشنا برای شهروندان هستند؛خودروهایی که قرار است جایگزینی برای مداخلات قضایی باشند و در پیشگیری از وقوع جرم نیز نقش مؤثری خواهند داشت. به گفته مهرداد علیپور، روانشناس اقدامات اورژانس اجتماعی در بسیاری از موارد مؤثر و وجود آن برای جامعه لازم است اما با وجود مشکلات متعددی که در حوزه آسیب‌های اجتماعی وجود دارد اورژانس اجتماعی نمی‌تواند کار زیادی از پیش ببرد و نیاز به بودجه و امکانات بیشتری دارد. به گفته وی آسیب‌های اجتماعی نه یکباره به‌وجود می‌آیند و نه یکباره از بین می‌روند. تنها با حضور اورژانس در آن لحظه و گفت‌وگوهای کوتاه و ساده چند دقیقه‌ای نمی‌توان انتظار داشت تا مشکلات چند ساله فرد حل شود چرا که بسیاری از مشکلات همچون کودک آزاری، خودکشی، فرار از خانه، طلاق و اعتیاد مسائلی نیستند که در یک لحظه به‌وجود آمده باشند و توقع داشت که در یک لحظه نیز حل شوند.
مقابله تلفنی با اعتیاد
خط ملی اعتیاد نیز یکی دیگر از خطوط امدادی بهزیستی است که کمتر از یک دهه گذشته با هدف راهنمایی درخصوص پیشگیری، درمان و کاهش آسیب در زمینه مصرف مواد اعتیاد آور راه‌اندازی و قرار شده تا به تماس گیرندگان در اسرع وقت و به‌صورت اورژانسی مشاوره دهد.
اگر چه محسن روشن پژوه، مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور معتقد است مشاوران این سامانه با ارائه راهنمایی به افراد نیازمند آنها را برای دسترسی بهتر به خدماتی که مرتبط با مشکل آنهاست، راهنمایی می‌کنند، اما کارشناسان معتقدند مشاوره‌های تلفنی چندان کارایی ندارند و در بهترین حالت می‌توانند به‌عنوان یک مسکن موقت عمل کنند.
برای تماس با خط تلفنی اعتیاد کافی است تا با شماره ۰۹۶۲۸تماس بگیرید؛ مشاوری که از آن سوی خط شروع به صحبت می‌کند ابتدا در مورد مشکل پیش آمده سؤال می‌پرسد و بعد سعی در راهنمایی فرد تماس گیرنده دارد. نخستین سؤال بعد از مشخص شدن علت تماس، اگر مشکل مربوط به فرد معتاد باشد نوع ماده مخدر مصرفی و سن و سال و سابقه مصرف مواد‌مخدر است.
بعد از توصیه‌هایی به تلاش برای ترک مواد، مراجعه به مراکز ترک اعتیاد و ارائه مشاوره‌های تخصصی، درصورت درخواست تماس گیرنده بعد از پرسیدن منطقه محل زندگی نزدیک‌ترین مرکز ترک اعتیاد به تماس گیرنده معرفی می‌شود. اما کارشناسان معتقدند خط ملی اعتیاد به‌رغم فعالیت ۶ساله‌ای که داشته چندان هم موفق نبوده است. مهرداد علیپور، روانشناس در این‌باره به همشهری می‌گوید: درخصوص برنامه‌های مبارزه با اعتیاد اگرچه می‌توان گفت مشاوره‌های تلفنی در این خصوص چندان هم بی‌تأثیر نیست اما برای رسیدن به مقصود باید سهم مردم در زمینه پیشگیری و مقابله با این موضوع را حتما مد نظر قرار داد و سازمان‌های مردم‌نهاد را وارد کارزار مقابله با مواد‌مخدر کرد، خط ملی اعتیاد هم می‌تواند یک راهکار موقتی باشد و نمی‌شود از آن به‌منظور پیشگیری یا درمان استفاده کرد. دکتر افسر افشار نادری، جامعه‌شناس نیز با اشاره به این نکته که خط ملی اعتیاد برای اقدامات فوری جوابگو است، به همشهری می‌گوید:خطوط امدادی مثل خط ملی اعتیاد می‌تواند برای کسانی که به کمک فوری در این زمینه احتیاج دارند، مفید باشد اما پشتوانه و بودجه کافی هم خیلی مهم است. همچنین استفاده از افراد متخصص و متبحر روی دیگر ماجراست، چراکه بیشتر افرادی که با این خطوط تماس می‌گیرند کسانی هستند که از همه جا رانده و مانده هستند و به کمک‌های فوری و اساسی نیاز دارند و اگر فردی که پشت خط تلفن است مسیر درستی را به این افراد نشان ندهد این موضوع می‌تواند این افراد را به قهقرا ببرد.
مشاوره با تلفن
خط مشاوره تلفنی ۱۴۸۰نیز یکی دیگر از خطوط تلفن امدادی است که ۱۵سال سابقه دارد و در زمینه‌های خانوادگی، تحصیلی، تربیتی، حقوقی، ازدواج و… خدمات ارائه می‌دهد. مشاوران این خط تلفن در ۲شیفت کاری صبح و بعدازظهر و از ساعت ۸ تا ۲۰ در همه استان‌ها فعال هستند. زمان انتظار با بخش مشاوره تلفنی ۱۴۸۰خیلی کوتاه است و مشاوران این مرکز در کمتر از ۲دقیقه پاسخگوی تماس‌گیرندگان هستند.
تماس‌گیرندگان حداکثر تا ۳۰دقیقه می‌توانند با مشاوران صحبت کنند و در نهایت و درصورت لزوم می‌توانند برای دفعات بعدی با همان مشاور یا دیگر مشاوران مرکز ارتباط برقرار کنند و یا درصورت نیاز مشاوران مرکز نشانی مراکز مشاوره حضوری را به تماس گیرنده اعلام می‌کنند تا ادامه مشاوره را در مراکز حضوری انجام دهند.
آرزو ذکایی، معاون مشاوره و امور روانشناختی بهزیستی کشور با اشاره به این نکته که خدمات این خط رایگان است، به همشهری می‌گوید: به‌منظور حفظ‌شأن تماس‌گیرندگان اطلاعات فردی تماس گیرندگان سؤال نمی‌شود و کارشناسان نیز خود را با کد اختصاصی که برایشان تعریف شده معرفی می‌کنند، به این ترتیب تماس گیرنده می‌تواند به راحتی با کارشناس مربوطه صحبت کند. مهرداد علیپور نیز معتقد است برای اینکه مردم به حضور در مراکز مشاوره ترغیب شوند ابتدا باید هزینه‌های سنگین مشاوره را که گاه تا بیش از ۲۵۰هزار تومان در ساعت می‌رسد تعدیل کرد چرا که پرداخت این هزینه‌ها از عهده اکثر قریب به اتفاق افراد بر نمی‌آید. در عین حال مراکز مشاوره تلفنی و وب‌سایت‌های مشاوره‌ای نمی‌توانند اقدامات مؤثری انجام دهند اما همین رایگان‌بودن آنها به‌عنوان برگ برنده در موضوع مشاوره مطرح است و می‌توان برای مسائل کم‌اهمیت به سراغ آنها رفت.
